Historia radomskiej komunikacji podmiejskiej (cz. 1)

Początki radomskiej komunikacji podmiejskiej (do 1983 r.)

Od powstania PKS w Radomiu do końca stanu wojennego w Polsce

    Początki radomskiej komunikacji podmiejskiej sięgają czasów tuż po II wojnie światowej, kiedy to powstała Państwowa Komunikacja Samochodowa (PKS). Już w 1 maja 1950 r. powstała Miejska Komunikacja Samochodowa (MKS), jako wydzielona jednostka z PKS. MKS nie miała własnej zajezdni i taboru. 1. maja 1952 r. powstał Zakład Miejskiej Komunikacji Samochodowej (ZMKS) w ramach Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej (MPGK).

    1 stycznia 1954 r., utworzono Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji (MPK), które podlegało wojewodzie kieleckiemu do roku 1974 (po reformie administracyjnej w 1975 r. - wojewodzie radomskiemu). Zajezdnia mieściła się na terenie b. garbarni przy ul. gen. Świerczewskiego (ps. Walter) na Zamłyniu (obecnie ul. gen. Okulickiego).

    W 1965 r. - oprócz linii lokalnych PKS - funkcjonowało 5 linii podmiejskich MPK. Obsługiwane były w pierwszej kolejności takie miejscowości, jak Jedlińsk i Skaryszew, a następnie Przytyk przez Zakrzew, Wierzbica przez Parznice i Wolanów. Do Jedlińska kursowała linia nr 13, a do Skaryszewa - 14. Do Wolanowa miała kursować linia nr 19, ale dostała symbol "D".

    W 1966 r. istniały linie miejskie, strefowe oraz pospieszne. Podjęto próbę ujednolicenia oznaczeń poszczególnych typów linii autobusowych. Linia nr 13 dostała symbol "A", natomiast linia nr 14 dostała symbol "B". Linie oznaczone literami) od "A" do "E" były wówczas liniami miejskimi pospiesznymi (z czego linie A, B i D były liniami miejskimi strefowymi - miały charakter linii podmiejskich).

    W 1967 r., podczas zamknięcia wiaduktu w ul. Słowackiego, powstała nowa odsłona linii C, która - nie wchodząc w szczegóły co do jej trasy na terenie miasta - prowadziła do Makowca (gm. Skaryszew). Jednak już rok później, linia C (o charakterze linii szczytowej) kursowała do Marianowic (gm. Zakrzew). Linia 6 kursowała również na teren gm. Zakrzew - do Milejowic.

    W 1969 r. linie podmiejskie A, B, C i D miały wspólny kraniec na ul. Sienkiewicza. Linię C przedłużono do Oblasu (gm. Przytyk).

    W 1972 r. powstała kolejna linia podmiejska F. Połączyła ona Radom przez Parznice (gm. Kowala) z Wierzbicą, z kilkoma przystankami krańcowymi: w samej Wierzbicy, przy Cementowni "Wierzbica" oraz przy Zakładach Wyrobów Azbestowo-Cementowych (ZWAC). Rok później pojawiła się linia podmiejska G do Gozdu.

    1 czerwca 1975 r. powstało województwo radomskie, w związku z tym, 1. lipca MPK zmieniło nazwę na Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej (WPKM). Przystanek krańcowy linii podmiejskich przeniesiono z ul. Sienkiewicza na pl. Zwycięstwa (obecnie pl. Jagielloński). Autobusy wycofywano na raty z ul. Żeromskiego, gdzie powstawał deptak. Uruchomiono nową linię podmiejską J, która kursowała tylko w wakacyjne weekendy do dw. PKP w Jedlni-Letnisku).

    W 1978 r. powstała placówka terenowa WPKM w Pionkach. Istniała tam jedna linia miejska oraz trzy podmiejskie.

    W połowie roku 1980 ruszyła sezonowa linia S kursująca do - powstałego w 1976 r. - Zalewu Siczki na rz. Gzówce (gm. Jedlnia-Letnisko), jako wzmocnienie linii J.

    W 1981 r. linia nr 1 jeździła przez teren lotniska wojskowego do Kiedrzyna (gm. Gózd), natomiast linia nr 9 kursowała do Rajca Poduchownego/Antoniówki (w pobliżu Harcerskiej Bazy Obozowej).

    Rok później linię nr 9 skrócono do Gołębiowa, a dojazd do Rajca Poduchownego/Antoniówki zapewniła linia R. Rozpoczęły się prace budowlane na terenie przyszłej zajezdni na Żakowicach.

    Rok 1983 był pierwszym rokiem funkcjonowania linii K do Orońska.